روغن پایه تصفیه دوم

روغن های کارکرده شامل انواع زیر می شوند:

– روغن کارکرده صنعتی (روغن دنده، …)
– روغن کارکرده موتور
– امولسیون ها (روغن برش، روغن های حل شونده، …)
– روغن های روشن و شفاف و روغن های ترانسفورماتور، …

روغن کارکرده صنعتی و موتور را روغن سیاه نیز می نامند که در ایران به روغن سوخته مشهور شده است. روغن کارکرده موتور قسمت عمده ی این روغن ها را تشکیل می دهد. نوع سوخت و کیفیت آن، همچنین وضع مکانیکی موتور در میزان آلودگی روغن موثر است. گازهای حاصل از سوخت که وارد روغن می شود موجب اسیدی شدن روغن می گردد، ذرات فلز در حرارت زیاد و در مجاورت اکسیژن به عنوان کاتالیزور عمل می کند و موجب تشکیل مواد آسفالتی و لجن می شود که به نوبه ی خود گرانروی روغن را افزایش می دهد.

روغن موتور کارکرده مرکب از مولکول های روغن پایه (که بدون تغییر مانده اند و می باید بازیافت شوند)، مولکول های اکسیده شده و بسپارها (هم چون پلی الفین ها و پلی متاکریلات، که به عنوان مواد افزودنی برای بهبود بخشیدن به شاخص گرانروی (VI) و نقطه ی ریزش به روغن اضافه می شود) می باشد. شکل شماره ۱ مواد تشکیل دهنده و منشاء آنها را در روغن کارکرده ی موتور نشان می دهد.

مواد تشکیل دهنده و منشاء آنها را در روغن کارکرده

روغن کار کرده چون دارای مواد افزودنی مضر است، آب و خاک را آلوده می کند. هر گالن روغن کار کرده می تواند ۲۵۰ هزار گالن از آب های زیرزمینی را آلوده کند و رسوب آن در خاک مانع نشو و نمو گیاهان شود. بنابراین دور ریختن آن در کشورهای صنعتی به طور قانونی ممنوع شده است. سوزاندن آن نیز خطرناک و مضر است. زیرا روغن کارکرده مخلوطی ناهمگن از اجزایی با نقطه ی اشتعال پایین مانند بنزین و حلال های سبکی است که سوختن آنها می تواند با انفجار توام باشد. از طرفی، هر چند سوزاندن روغن ها مانع از آلوده شدن آب و خاک است ولی این عمل موجبات آلودگی هوا را پدید می آورد. زیرا دارای فلزاتی است که در اثر سوختن همراه با دود وارد هوا می شوند.
این نوع روغن ها ممکن است از اتومبیل ها، کامیون ها، لوکوموتیوها، کشتی ها و سایر ماشین آلات صنعتی و کشاورزی به دست آید. بخش اصلی این روغن ها را هیدروکربن های معدنی و یا سنتزی تشکیل می دهند. برای برخی از انواع روغن های به کار رفته جهت روانکاری امکان بازیافت وجود ندارد، که انواع گریس ها و روغن های به کار رفته در موتور‌های دوزمانه از این نوع می باشند.

به دو دلیل اصلی روغن خاصیت روغن کاری خود را از دست می دهد:
– آلودگی از منابع داخلی یا خارجی
– کاهش خصوصیات ایجاد شده در روغن توسط افزودنی های شیمیایی

آلودگی روغن

آلودگی روغن مهمترین عامل ایجاد ساییدگی است و باعث افت شدید کیفیت روغن می شود. آلوده کننده های خارجی مانند گرد و غبار، آب، مواد خورنده و غیره عوامل اصلی ایجاد ساییدگی هستند. عوامل داخلی (از قبیل فلز ساییده شده) نیز در ماشین آلات به این مسئله دامن می زنند. به طور معمول آلودگی ها به تدریج در روغن جمع می شوند. در صورتی که شرایط کار سخت نباشد مقدار آلودگی های موجود در روغن کمتر است و روغن برای مدت طولانی قابل استفاده می ماند. اما در صورتی که شرایط کار سخت باشد به تدریج به میزان آلودگی افزوده می شود و تجمع آنها باعث بروز خطراتی برای دستگاه ها می گردد.

مواد آلوده کننده ی موجود در روغن کارکرده عبارتند از:

– فلزات که از سایش قطعات موتور یا از طریق سوخت وارد روغن شده اند و یا به صورت مواد افزودنی در روغن موجود بوده اند. این فلزات شامل سرب، کلسیم، مس، روی، آهن، سدیم، آلومینیوم، کرم و پتاسیم می باشند که مقدار تقریبی آنها بر حسب ppm به ترتیب، ۲۰۵، ۹۱۳، ۲۶، ۶۳۵، ۱۳۵، ۷۵، ۲۴، ۵، ۲۵ می باشد که وجود مقادیر زیاد سرب، مسائلی را از نظر زیست محیطی به وجود می آورد.

– ترکیبات کلردار – در ترانسفورماتورها، خازن های الکتریکی و گرم کن های روغنی از ماده ی روغنی شکل و عایقی به نام PCB (پلی کلرو بی فنیل) PCT (پلی کلرو تری فنیل) استفاده می شده است. این مواد سمی هستند و آشامیدن، استنشاق و جذب آن از راه تماس مسمومیت ایجاد می کند. مقدار مجاز آن کمتر از ۱ppm است. این ترکیبات در برابر اسیدها و بازها پایدارند و از طریق آلوده سازی آب ها به محیط زیست لطمه می رسانند. این ترکیبات در درجه حرارت ۳۰۰-۴۰۰°C تجزیه می شوند و تولید دی اکسین (۷،۳،۲ و ۸ تترا کلرودی بنزو پارادی اکسین) می کنند که خطرناک و سمی هستند.

هر چند مقدار روغن کارکرده نسبت به مقدار سایر ضایعات آلوده کننده ی محیط زیست ناچیز است ولی از آنجا که دارای مواد افزودنی مضر می باشد، روش هایی برای جلوگیری از آلوده سازی محیط به وسیله ی روغن های کارکرده وجود دارد…